Hava Kalitesi: Kahramanmaraş’ta SAYİBA Derneği’nin Topluma Yönelik Projesi

sayiba
12 May
3 dakikada okunur

Depremler sadece binaları değil, insanların sağlığını da uzun vadede tehdit eden etkiler yaratıyor. Türkiye’de 2023 yılında yaşanan Kahramanmaraş merkezli büyük depremler sonrası bölgede oluşan enkazlar, hava kalitesini ciddi anlamda bozdu. Bu durum, özellikle odun ve kömürle yapılan ısınma ve pişirme uygulamalarıyla birleşince hava kirliliği kaynaklı hastalıklar riski daha da arttı.

Tam da bu noktada, SAYİBA Derneği olarak bizler, Türkoğlu Yöresi’nde yer alan 7 mahallede hayata geçirdiğimiz proje ile hava kirliliğinin sağlık üzerindeki olumsuz etkilerini azaltmayı hedefliyoruz.

İçerik Tablosu

Hava Kirliliği Nedir?
Deprem Sonrası Bölgelerde Hava Kalitesi Neden Bozulur?
SAYİBA Derneği'nin Proje Amacı ve Kapsamı
Toprak ve Gıda Güvenliği: Asbest Tehlikesi
Alternatif Pişirme Yöntemleri ve Faydaları
Hava Temizleyici Bitkilerle Yaşam Alanlarını Güçlendirmek
Yerel Pratiklerle Bilinci Yükseltmek
İç Bağlantı ve Kaynaklar
Sonuç ve Toplumsal Katkı

Hava Kirliliği Nedir?

Hava kirliliği, atmosferde insan sağlığına veya çevreye zarar verecek şekilde zararlı maddelerin birikmesi durumudur. Özellikle ince toz partikülleri (PM2.5 ve PM10), karbon monoksit, azot dioksit gibi maddeler solunum yoluyla vücuda girerek ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre bu maddeler başta astım, bronşit, kalp-damar hastalıkları ve hatta kansere kadar varan riskler doğurabilir.

Deprem Sonrası Bölgelerde Hava Kalitesi Neden Bozulur?

Depremler sonrası yıkılan binaların enkazları, içerisinde asbest, kurşun ve diğer toksik maddeleri barındırabiliyor. Bu maddeler enkaz kaldırma çalışmaları sırasında havaya karışabiliyor. Ayrıca enerji ihtiyacını karşılamak için odun ve kömür gibi katı yakıtlar kullanıldığında, bu durum da havadaki zararlı partikül miktarını artırıyor.

Bu nedenle özellikle kırsal yerleşimlerde, hava kirliliği kaynaklı hastalıklar ciddi bir halk sağlığı sorununa dönüşebiliyor.

SAYİBA Derneği'nin Proje Amacı ve Kapsamı

SAYİBA Derneği olarak bizler, Türkoğlu Yöresi’ndeki 7 mahallede yürüttüğümüz bu projeyle şu temel hedeflere odaklandık:

Hava kirliliğinin bireysel sağlık üzerindeki etkileri hakkında bilinçlendirme.
Toplum temelli eğitimlerle koruyucu önlemleri yaygınlaştırmak.
Alternatif pişirme ve ısınma yöntemlerini tanıtmak.
Hava temizleyici bitkilerle yaşam alanlarının kalitesini artırmak.
Kirlenmiş topraklardan elde edilen gıdalardaki riskleri azaltma yöntemleri sunmak.

Bu proje, halk sağlığını koruma ekseninde hem teorik eğitim hem de pratik uygulama bileşenlerini barındırıyor.

Toprak ve Gıda Güvenliği: Asbest Tehlikesi

Depremin ardından tarım yapılan topraklar da asbest ve diğer ağır metallerle kirlenmiş olabilir. Bu maddeler gıda zincirine girdiğinde ciddi sağlık sorunlarına yol açabiliyor. Projemizde yer alan eğitim modüllerinden biri, asbestin etkileri, gıda güvenliği ve bu riskleri azaltma stratejilerine ayrılmış durumda.

Ayrıca, toprağın analiz edilmesi ve mümkünse alternatif bölgelerden gıda temin edilmesi konusunda da yöre halkına rehberlik sunuyoruz.

Alternatif Pişirme Yöntemleri ve Faydaları

Projenin bir diğer ayağı ise odun-kömür gibi hava kalitesini bozan yöntemler yerine daha az zararlı olan alternatif pişirme sistemlerinin tanıtımı. Güneş enerjili ocaklar, biyogaz sistemleri veya elektrikli pişirme cihazlarının kullanımı hem sağlık açısından hem de uzun vadeli sürdürülebilirlik açısından oldukça önemli.

Bu uygulamaların tanıtımı için yerel atölyeler düzenleniyor ve katılımcılara doğrudan uygulamalı eğitim veriliyor.

Hava Temizleyici Bitkilerle Yaşam Alanlarını Güçlendirmek

Yapılan bilimsel çalışmalar, bazı bitkilerin havadaki toksinleri emerek doğal bir filtreleme işlevi gördüğünü ortaya koymuştur. Bu bağlamda projemizde, ev içinde ya da bahçede yetiştirilebilecek hava temizleyici bitkiler hakkında uygulamalı bilgi veriyoruz.

Örnek bitkiler: Paşa kılıcı, salon sarmaşığı, aloe vera ve barış çiçeği.

Bu bitkilerin temini, bakımı ve faydaları hakkında yazılı ve görsel içeriklerle destekliyoruz.

Yerel Pratiklerle Bilinci Yükseltmek

Her bölgenin kendi kültürel yapısı ve alışkanlıkları vardır. Bizler de bu bilinçle hareket ederek, bölge halkının mevcut pratiklerini göz önünde bulunduruyor, eğitimi buna göre şekillendiriyoruz.

Proje içeriğinde ayrıca:

Atık ayrıştırma teknikleri
Enkaz yönetimi sırasında maske kullanımı
Gıda saklama yöntemleri
Çocuklar için çevre bilinci atölyeleri gibi alt başlıklar da yer alıyor.

Bu sayede toplumsal dönüşüm yukarıdan aşağıya değil, aşağıdan yukarıya, halkın katılımı ile mümkün hale geliyor.

Sonuç ve Toplumsal Katkı

Hava kirliliği kaynaklı hastalıklar, özellikle afet sonrası bölgelerde göz ardı edilen ama uzun vadede oldukça ciddi sonuçlar doğurabilecek bir halk sağlığı problemidir. SAYİBA Derneği olarak biz, Kahramanmaraş Türkoğlu’nda bu soruna sahadan çözümler sunmaya devam ediyoruz.

Toplumun kendi sağlığını koruyabilmesi için gerekli bilgi ve araçlara erişimini sağlamak, geçici değil kalıcı bir etki yaratmak amacıyla bu projeyi hayata geçirdik.

Unutulmamalı ki çevre sağlığı, bireysel sağlıkla doğrudan bağlantılıdır.